Algemeen
“We moeten van het gas af”, zo luidt het overheidsbeleid. Voor Mariahoeve zelfs vóór 2030, omdat de gasleidingen aan vervanging toe zijn. Mede daarom is Mariahoeve door de gemeente Den Haag aangewezen als “pilotwijk”. Waarmee we onze woningen dan moeten verwarmen is in grote lijnen in het Stedelijk energieplan (SEP) opgenomen. Het is de bedoeling van lokale bronnen en bestaande technieken gebruik te gaan maken (elektriciteit, geothermie, aquathermie en restwarmte). Nog dit jaar zal door de gemeente een Wijkenergieplan bekend worden gemaakt.(zie: https://duurzamestad.denhaag.nl/groene-energiewijken/mariahoeve/ ) Het betekent dat we vóór 2030 onze woningen extra moeten hebben geïsoleerd, want het is maar de vraag of we met deze alternatieve energiebronnen onze – uit de 60er jaren daterende – woningen in de winter nog wel warm krijgen. Het zelf produceren van energie komt niet alleen bij de verlichting, het gebruik van huishoudelijke apparaten, of voor de werking van de liften van pas, ook kan hiermee in (een deel van) de warmte worden voorzien. Zonnepanelen zijn hiervoor een mogelijke oplossing; er zijn twee soorten:
- Zonnecollectoren; dit zijn panelen waarin water door zonlicht wordt opgewarmd door het langs een zwart oppervlak te laten stromen. Het opgewarmde water wordt gebruikt om water in de CV-leidingen door middel van een warmtewisselaar voor te verwarmen.
- PV-panelen; dit zijn de zonnepanelen die gelijkstroom opwekken. Met een omvormer wordt gelijkstroom omgezet in wisselstroom, die in huis kan worden verbruikt of aan het elektriciteitsnet terug geleverd.
- PVT-panelen : Dit zijn panelen die zowel zonneschijn omzetten in stroom als ook warmte opwekken Met de term “zonnepanelen” worden doorgaans de PV-panelen bedoeld. Het aanleggen van PV-panelen op dak is een goede en ook betaalbare oplossing om zelf energie op te wekken. Begin met te bepalen of het dak geschikt is om zonnepanelen te plaatsen. Denk hierbij aan de oriëntatie ten opzichte van de zon, de grootte van het dak, de hellingshoek, de constructie van het dak, de huidige isolatie en de leeftijd van de bestaande dakbedekking.
Plaats niet zomaar zonnepanelen, maar maak een compleet plan voor het hele dak, dat aan de nieuwste standaardeisen van het bouwbesluit voldoet. Er zijn grofweg drie soorten zonnepanelen op de markt:
- goedkope amorfe (dunne film) panelen met een lage opbrengst (circa € 400 per paneel);
- de blauwe polykristallijne panelen circa (€ 600 per paneel), goede prijs/kwaliteit verhouding;
- de zwarte mono kristallijne panelen (circa € 670 per paneel).hoge opbrengst. Zie voor meer info bijlage 1.
Goedkope panelen hoeven voor uw situatie niet slechter te zijn dan hele dure met een grote capaciteit. Ga (op internet) de reputatie na van de fabrikanten, hun service en garantie. Die is vaak lang (10 jaar), maar wat is de garantie waard als de fabrikant in de tussentijd failliet gaat? Doe ditzelfde onderzoek voor de bijbehorende omvormers. Laat u adviseren door een betrouwbaar en ervaren bedrijf en vraag om referenties. Als Energiecoach adviseren wij Solar Energy voor alleen zonnepanelen. Wilt u meer maatregelen, dan adviseren wij Energy Guards. Dan komt de vraag wat het allemaal gaat kosten, hoe je het financiert en of er subsidie te verkrijgen is. En niet in de laatste plaats: hoeveel elektriciteit bespaar je en hoeveel leveren de PV-panelen je uiteindelijk op en in hoeveel jaar verdien je de investering terug. Hierbij wordt opgemerkt, dat het in principe om energiebesparing gaat door minder of geen fossiele brandstof meer te gebruiken. Zonnepanelen plaatsen is een van de maatregelen daarvoor.
De VvE
De aanleg van zonnepanelen voor een VvE ligt wat ingewikkelder. Hier komt de vraag om de hoek kijken of iedere eigenaar wel gediend is van zulke panelen op dak. Dat zal in de Algemene Leden Vergadering van eigenaars moeten worden besloten. Afhankelijk van de splitsingsakte zal hiervoor een gekwalificeerde meerderheid moeten worden gevonden (bijvoorbeeld een meerderheid van 2/3 in een vergadering waar 2/3 van de eigenaren is vertegenwoordigd). Dit is nodig omdat het aanbrengen van zonnepanelen een vernieuwing is, die buiten het normale onderhoud valt.
Er zijn grofweg vijf verschillende mogelijkheden hoe en door wie de opgewekte stroom wordt gebruikt:
- De investering en aanleg gebeuren door individuele eigenaren met toestemming van de VvE: elke woning krijgt zijn eigen aansluiting op enkele van de panelen. De opbrengst komt ten goede aan de individuele eigenaar. Deze kan de opbrengst tot 2024 salderen met zijn elektriciteitsverbruik. Op dit moment kan de eigenaar de BTW over de investering terugkrijgen.
- De VvE legt ze aan en gebruikt de opgewekte elektriciteit ten behoeve van de algemene ruimten en installaties; het overschot wordt terug geleverd aan het elektriciteitsbedrijf. Tot en met 2023 is de salderingsregeling van toepassing, waardoor het jaarlijks verbruik verrekend wordt met de jaarlijks opbrengst van de panelen. Leveren de panelen meer op dan het jaarlijks verbruik, dan wordt het meerdere afgerekend tegen een lager tarief. Dit is afhankelijk van de energieleverancier.
- Een combinatie van de eerste twee opties. De VvE legt zoveel zonnepanelen op dak, dat de opgewekte elektriciteit het verbruik voor de algemene ruimtes dekt. Daarnaast leggen eigenaars die dat willen – met toestemming van de overige eigenaars- zonnepanelen aan voor hun eigen verbruik. Het spreekwoord “wie het eerst komt, die het eerst maalt” is hier van toepassing. Er moet dan wel een mogelijkheid zijn om de aparte appartementen aan te sluiten.
- De VvE kan gebruik maken van de “Regeling verlaagd tarief”, de (voormalige) Postcoderoos, en aansluiten bij een coöperatie of zelf een coöperatie vormen. De PV-panelen worden aangesloten op de collectieve meter van de VvE. (zo die er is). De “Regeling verlaagd tarief” is per 1 januari 2021 veranderd van een fiscale regeling in een terugleversubsidie. De VvE verkoopt de opgewekte elektriciteit aan het elektriciteitsbedrijf voor ca. € 0,04 per kWh. Daarnaast mogen bewoners 15 jaar lang de energiebelasting van hun aandeel in de opgewekte kWh-en aftrekken van hun energierekening (ca. € 0,12 per kWh). Energiecoöperaties krijgen dus een vergoeding per opgewekte kWh. Die moeten ze zelf onder de deelnemers verdelen. Je zit dus niet meer vast aan een bepaalde energieleverancier. En ook als je verhuist heeft dat geen consequenties meer. Elk jaar worden tarieven vastgesteld die voor coöperaties die dat jaar starten 15 jaar gelden. Je hebt dus langdurige zekerheid over het rendement op je investering.
- De mogelijkheid, dat de VvE het dak ter beschikking stelt aan een energiecoöperatie, hetzij om niet, hetzij tegen een “huur” prijs. Mogelijke is er een complicatie met opstal verzekering. De coöperatie legt aan en doet het onderhoud, verzekert en heeft de (gedeelde) revenuen.
Subsidies De enige mogelijkheid tot ondersteuning bij de aanschaf, is het terugvorderen van de BTW op de aanschaf van de panelen. Hiervoor dient de VvE (of afhankelijk van de gekozen constructie, de eigenaar) zich aan te melden bij de belastingdienst.
Financiering Om de aanleg van zonnepanelen te betalen zijn er meerdere mogelijkheden:
- De VvE betaalt de investering uit het reservefonds dat is opgebouwd door te sparen. Voor zover van toepassing betalen de individuele eigenaars dat van hun spaargeld.
- Als het reservefonds van de VvE niet toereikend is en een eenmalige bijdrage ter grootte van de investering ongewenst is (hetgeen meestal het geval is), kan de VvE het bedrag lenen. Dat kan bij een reguliere bank, bij het Nationale Warmtefonds, of bij het revolverende fonds van de gemeente Den Haag. Voordeel is dat het gehele bedrag niet beschikbaar hoeft te zijn en dat rente en aflossing via een maandelijkse verhoging van de servicekosten aan de eigenaren wordt doorberekend. Daartegenover staat dat de maandelijkse elektriciteitsrekening naar beneden gaat. Van belang is om te weten is dat de lening op naam van de VvE komt en niet op naam van de individuele eigenaar. Bij verkoop van een appartement blijft de lening achter en gaat over op de nieuwe eigenaar. Fiscaal gezien wordt de lening verrekend met het aandeel van de eigenaar in het reservefonds.
- Er bestaat ook de mogelijkheid om de panelen te huren. Voordeel hiervan is dat niet het gehele bedrag direct behoeft te worden betaald, maar middels maandelijkse termijnen aan de VvE wordt doorberekend. Nadeel is dat de opbrengst van de panelen niet geheel ten goede komt aan de VvE of de eigenaar. Voor de huurders van flats kleeft aan deze laatste optie nog een fiscaal kantje, dat juridisch nog niet tot in hoogste instantie is uitgekristalliseerd. Het voert te ver om hier volledig op in te gaan; verdere uitleg staat in bijlage 3
Zonnepanelen op andermans dak
Uit bovenstaande (de VvE, punt 4) blijkt dat samenwerking met anderen een interessante optie is om zonne-energie op te wekken. Dat kan als oorzaak hebben dat je zelf weinig ruimte hebt op je dak maar toch graag meewerkt aan de CO2 reductie. In Mariahoeve, waar 90% van de woningen bestaat uit appartementen , liggen nog op weinig daken zonnepanelen. Er is ruimte, zowel op de daken als voor samenwerking. Op het dak van het hoofdkantoor van Aegon heeft de Coöperatie Groen Hofzicht in 2017 539 zonnepanelen aangelegd. De panelen en toebehoren zijn gefinancierd door 60 huishoudens uit de Haagse wijken Marlot, Bezuidenhout, Mariahoeve en uit Voorburg. De zonnepanelen-installatie levert de eerste 15 jaar ruim 1.100 MWh groene stroom op en resulteert na 15 jaar in een CO2 besparing van 953 ton. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidie van de gemeente Den Haag (initiatievenbudget), het Klimaatfonds Den Haag en Fonds 1818. De leverancier en installateur van de zonnepaneleninstallatie van Coöperatie Groen Hofzicht is SolarNRG uit Poeldijk. Voor meer informatie: website Coöperatie Groen Hofzicht en Facebook Groen Hofzicht.
Een nieuw initiatief?
In het kader van de energietransitie in de wijk Mariahoeve lijkt op grond van bovenstaande ruimte te bestaan om een gezamenlijk deelproject op te starten, als voorloper op verdere initiatieven om de wijk van het gas af te krijgen. De vraag is echter of daar wel belangstelling voor bestaat bij bewoners en/of VvE’s. Het eerste knelpunt is hoe bereikt je ze, als de financiële middelen je ontbreken. Onderstaand een mogelijk voorstel hoe een projectplan op te starten:
- een globaal project voorstel maken voor de oprichting van een coöperatie en bekend maken op de website www.degroenesmaragd.nl
- steun vragen van de gemeente Den Haag, klimaatfonds, fonds 1818 en mogelijk bedrijven in de omgeving om de belangstelling van wijkbewoners en besturen van VvE’s te peilen. (opgave van de contactadressen van alle VvE’s in Mariahoeve en Marlot). De gemeente kan hiermee de daad bij het woord voegen dat het de gemeente ernst is om Mariahoeve als pilotwijk van het gas af te krijgen. Men is tenslotte al 3 jaar bezig, maar de resultaten vanuit bewoners perspectief zijn niet waarneembaar.
- Project in bredere zin kenbaar maken (kranten, huis aan huis bladen, wijkblad, facebook, studenten Haagse Hogeschool).
- Nader uitleggen van het project, opstellen vragenlijst, distributie ervan en analyse van data.
- Advies vragen TU Delft.
- Eventueel bijstellen project.
- Afhankelijk van de belangstelling en advies “go/no go” formuleren.
- Bij voldoende belangstelling:
- Daken regelen
- Uitgebreider financiën regelen voor deskundigenonderzoek( juridisch, financieel, bouwkundig, constructief en installatietechnisch)
- Deelnemers regelen
- Organisatie coöperatie opzetten
- Uitvoerende bedrijven offertes vragen, op basis van deskundigen adviezen
- Opdracht (en) verstrekken.
Verder is een zeer goede website met algemene informatie, maar ook informatie betreffende zonnepanelen :
www.milieucentraal.nl
maart 2021 Fred Wiljouw
